MARPOL
MARINE POLLUTION PREVENTION
DENİZ KİRLİLİĞİNİ ÖNLEMEYE İLİŞKİN ULUSLAR ARASI DENİZCİLİK SÖZLEŞMESİ DENİZ KİRLİLİĞİNİ ÖNLEMEK İÇİN ALINAN TEDBİRLER
Deniz kirliliği, insanlığın petrol ve petrol ürünlerinden elde edilen enerjiyi kullanmaya başladığı teknolojiler ortaya çıktığı zamanlardan sonra, varlığını daha çok hissettirmeye başlamıştır. Özellikle, petrol enerjisinden yararlanarak kendisini sevk edebilen deniz araçları kullanılmaya başlayınca, beraberinde petrolün denizleri kirletmesini de getirmiştir. Denizleri kirleten, sadece petrol değildir ama petrol kirliliği bunların içerisinde en etkin olanıdır. Petrol haricinde, gemilerde BALLAST WATER denen ve gemi yüksüzken (boşken), geminin su üzerindeki dengesini sağlamak için alınan safra suyu da denizleri kirletir. Balast suyu, geminin bulunduğu denizden Double Bottom Ballast Tanklarına aldığı deniz suyudur. Gemi, yükleme limanına geldiğinde, yeterli yük alabilmek için, D/B Tanklarındaki suyu denize geri boşaltmalıdır.
Balast operasyonunun muhtemel zararı
Bir denizden aldığı balast suyunu başka bir denize boşalttığı zaman, balast suyunu aldığı denizdeki mikroskobik ve diğer deniz canlılarına zarar verebilecek bazı biyolojik ve mikrobiyolojik canlıları da beraberinde, balast suyunu boşalttığı denize taşımış olur. Bu da, o denizin kirletilmesine sebep olur. COW (Cleaned Oily Water) denilen, seperatörden geçirilmiş sintine atıkları da, denizlerin kirletilmesinde çok önem taşır. Gemilerin güvertelerini yıkamak için kullanılan deterjan denize kaçtığı zaman da, denizleri kirleticidir. Yani, denize akacak/taşacak her hangi bir çeşit kimyasal madde, deniz canlılarına vereceği zarardan ötürü, deniz kirliliğine neden olacaktır. Gemilerin, denize çöp ve katı atık atması da kirliliğe sebep olur. Karadaki fabrikaların atık sularını denize akıtmaları; insan topluluklarının yaşadığı bölgelerde, oluşan atık lağım sularının uygun biçimde arıtılmadan denizlere akıtılması gibi olaylar da, deniz kirliliğine yol açar.
Sonuç olarak
Tüm bunlar, ulusları, denizleri kirletmek için bir takım önlemler almaya zorunlu hale getirmiş ve bu amaç doğrultusunda bir takım konvansiyonlar düzenlenerek, deniz kirliliğini önlemeye ilişkin uluslar arası kurallar oluşturulmuştur. Bu kurallar da, sözleşme haline getirilerek, uluslararasında bir akit niteliği taşıyarak, bir çeşit kontrol sistemi kurulmuştur. Yani, bu kurallar sözleşme maddeleri haline getirilerek hukuki nitelik kazandırılmış ve yaptırım gücüne sahip olması sağlanmıştır.
Denizlerin kirlenmesini ve kirletilmesini önlemek ve kirleticileri caydırmak amacıyla aşağıdaki uluslar arası denizcilik sözleşmeleri ve bu sözleşmelere ilişkin yenilikleri düzenlenmeleri ek maddeleri içeren protokoller gerçekleştirilmiştir.
OİLPOL 1954 : Denizlerin petrol ile kirlenmesini önlemeye ilişkin uluslararası sözleşmedir.
İNTERVENTİON 1969 : Açık denizlerde petrol ile kirlenmeye yol açabilecek kazalara müdahale edilmesine ilişkin uluslararası sözleşmedir.
MARPOL 73/78 : Denizlerin gemilerden kirlenmesini önleme uluslararası sözleşmesidir.
İNTERVENTİON PROTOCOL 1973 : Açık denizlerde petrol dışındaki müdahelerle kirlenme olaylarına müdahale edilmesine ilişkin protocoldür.
Gemilerin Denizi Petrolle Kirletmesi Şu Sebenlerden Kaynaklanır:
Çatışma, yangın, patlama, karaya oturma,…… gibi nedenlerle yakıt tanklarındaki yakıtın denize akması 2.Sintinenin
veya ballastın dışarı basılması sırasında atıkların denize verilmesi.
Gemiden gemiye veya karaya yakıt transferi sırasında kazara ya da hata nedeniyle , yakıtın denize kaçırılması /taşırılmasıdır.
Yukarıdaki nedenlerle, denizlerin kirlenmesini önlemek amacıyla gemilerde ”SHIPBOARD OIL POLLUTION EMERGENCY PLAN :S.O.P.E.P.” denilen planlar düzenlenmektedir.Bu planlar petrol ile deniz kirliliğini önlemeye ilişkin alınması gereken tedbirleri ve bunları yapmakla kimlerin sorumlu olduğunu petrolün denize akması/taşması durumunda yapılması gerekenleri ve kimlerin yapacağı gibi konuları MARPOL kurallarına uygun biçimde belirleyen ve düzenleyen plandır.
Gemilerden Denizlerin Kirlenmesine Neden Olan Faktörler:
-Sintine, kirli ballast veya ambar/tank yıkama sularının denize basılması
-Çöp ve katı atıkların denize atılaması
-Güverte yıkanması sonucu oluşan yağ ve atıkların denize verilmesi
-Gemi bordasında, denizi kirletecek ölçüde raspa ve boya işlerinin yapılmasıdır.
MARPOL 1973-1978
EK1 – PETROL İLE DENİZ KİRLİLİĞİNİ ÖNLEYİCİ KURALLAR
Petrol:Ham petrol akaryakıt, slac, petrol süprüntüsü ve bazı petrol kimya ürünleri hariç rafine ürünleridir.
Aksi bir hüküm bulunmadıkça bu ek hükümleri bütün gemilere uygulanır.
Petrol tankerleri olmadığı halde 200 ile 1000 metreküp petrol taşıyan tanker olmayan gemiler için bu ek hükümlerinden bazıları uygulanır.
Petrol taşıyan kimyasal tankerlere de bu ek hükümleri uygulanır.
150 grt. Ve büyüğü petrol tankerleri ile 400 grt. Ve daha büyüğü diğer gemiler aşağıda belirtilen sörveylere tabidir:
İlk Sörvey:Geminin inşasında ve ilk defa belge alışında yapılan sörveydir.
Periyodik Sörvey:İdare tarafandan belirlenen fakat 5 yılı aşmayan aralıklarla yapılan sörveydir.
150 veya daha yukarı grt.dan büyük tankerlere ve 400 grt. Ve daha yukarı gemilere sörvey yapıldıktan sonra (Uluslar arası denizin petrol ile kirlenmesini önleme belgesi) (An International oil pollution prevention certificate) (IOPP) verilir.Bu belge 5 yıl sürelidir ve idare veya onaylanmış kuruluş tarafından verilir gemi bayrak değiştirdiğinde belge geçerliliğini kaybeder.
Her 150 ve daha büyük grt. petrol tankerleri ile 400 ve daha büyük grt. Diğer gemiler makine dairesi sintine çalışmaları için bir petrol kayıt defteri tutacaklardır.150 ve daha üzeri grt. Petrol tankerleri yük ve balast çalışmaları için yağ kayıt defteri tutacaklardır.