Deniz Tutması Nedir ? Tıpkı araba tutması tutması gibi bir devinim (hareket) rahatsızlığı (motion sickness) çeşididir. Genellikle dalgalı sularda ya da uzun deniz yolculuklarında gözlemlenir.
Belirtileri mide bulantısı, baş dönmesi, kusma ve kimi zaman soğuk terlemedir.
Bazı insanlar deniz tutmasının “alışılabilen” bir kavram olduğunu ve bunun sonucunda fazla deniz seyahati yapan kişilerde görülmeyeceğini söylerler.
Bu konuda kesin bir şey söylenemese de kimi insanların deniz tutmasına karşı daha hassas oldukları bir gerçek.
Deniz Tutması Neden Kaynaklanır?
Deniz tutmasının nedenini açıklayan popüler teorilerden biride, Araba Tutması gibi, beyne ulaşan algısal girdilerin farklı olmasına dayanıyor.
Örnek olarak, bir dalış teknesindeyken gözleriniz cisimlerin sabit olduğunu “görüyor.” Alt güvertede bir şeyler içerken, ekipmanınızı kontrol ederken ya da teknenin içinde soyunma kabinindeyken gördüğünüz hiç bir şey hareket etmiyor.
Ancak aynı zamanda iç kulağınız teknenin hareketini hissediyor. (bu nedenle özellikle dalgalı havalarda deniz tutmasına daha fazla yakalanıyoruz).
Gözlerimiz, beynimize sabit durduğumuzu, iç kulağımız ise hareket ettiğimizi söylüyor.
Beyin, halüsinasyon görmüş olduğumuzu, bunun da zehirlenmeden kaynaklanabileceğini düşünüyor ve bizi zehirleyen şeyden kurtulmamızı istiyor.
Yani deniz tutması, aslında bizim için endişelenen beynimizden kaynaklanıyor diyebiliriz.
Deniz Tutmasını Nasıl Önleyebiliriz?B
1.Ufuk çizgisine bakın. Dışarı ve ileri doğru baktığınızda iç kulak ve göz arasındaki sinyal farkı minimize olacaktır. Çünkü bu şekilde gözleriniz, teknenin sallandığını hesaba katabiliyor.
2. Beslenme şeklinizi değiştirin. Ne yemiş olduğunuz, teknedeki durumunuzu çok ciddi şekilde etkileyecektir. Yeşil elma, deniz tutmasına karşı iyi gelecektir. Aslında kola içmek de fosforik asit ve şeker barındırdığı için iyi gelebilir ancak dalışlarınızda sizi rahatsız edebileceği için bunu tavsiye etmiyorum. Yağlı ve baharatlı yiyeceklerden hem dalış teknesinde, hem de dalıştan bir gece önce kesinlikle uzak durun. Tuzlu krakerler de yararlı tekne atıştırmalıklarındandır.
3. Eğer içinizde tutamıyorsanız, bırakın gitsin! İstifra etmek, çok hoş bir tecrübe olmasa da belirtilerin ortadan kalkmasına ve rahatlamanıza yardımcı olur. Fakat bunu yaparken rüzgara dikkat edin. Eğer önünüzden esiyorsa arkanıza dönüp bunu yapın.
4. Deniz bileklikleri kullanın. Bir çok eczanede bulabileceğiniz bu bilekliklerin, bilekteki bir akupunktur noktasını bulduğunu ve mide bulantısına iyi geldiğini söyleyenler son zamanlarda bir hayli artmış durumda.
5. Skopolamin deri yaması kullanın. Doktorunuzun reçetesiyle satın alacağınız bu yamaları kulak altına yapıştırıyorsunuz. Uyuşukluğa sebebiyet veren yan etkileri olabileceği için doktorunuza dalış yapacağınızı söylemeyi unutmayın.
6. Alkol tüketmemeye çalışın. Alkol, sizi dehidre (su kaybı) edecek ve deniz tutmasına maruz kalma ihtimalinizi yükseltecektir.
7. Müziğin sesi kapatıldığında sandalye kapma yarışı yapar gibi hareket etmeyin. Tercihen teknenin ortasında (ortada daha az hareket olacağı için) oturup ufuk çizgisine bakın. Mutfaktan gelen yemek kokusu ya da teknenin motorundan gelen mazot kokusundan uzakta bir sandalye seçin.
8. Bol temiz hava alabileceğiniz bir yere oturun ve kendinizi kasmayın. Rahatlayın… Deniz tutmasından etkilenmiş olan diğer insanlardan uzak durun.
İlaçlar
Zencefil: Taze, kurutulmuş, toz veya ilaç haline getirilmiş formları ile deniz tutmasından korunmak için kullanılabilir. Bala karıştırılmış zencefil tozu, çocukların da büyüklerin de hoşuna gider.
Dimenhidrinat: Hem tableti hem iğnesi mevcuttur. Hem koruyucu olarak hem de rahatsızlık başladıktan sonra tedavi için kullanılabilir. Uyku ve sersemlik hissine neden olabilir. Bebeklerde, gebelerde, emziren annelerde, göz tansiyonu olanlarda ve prostat hastalarında kullanılmamalıdır.
Cinnarizine: Bazı damar hastalıklarında da kullanılan bu ilaç araç tutmasına karşı da etkilidir. Hafif uyku hali yapabilir. Gebe veya emziren annelerde sakıncalıdır. Koruyucu veya tedavi edici olarak kullanılabilir.
Skopolamin, ülkemizde bulunmayan ama yurt dışında araç tutması için sık kullanılan bir ilaçtır. Reçeteyle satılır. Hap, iğne veya özel flasterinin cilde yapıştırılması şeklinde kullanılabilir. Flaster 72 saat boyunca etkilidir.
Ondansetron, kusmanın kontrol altına alınmasında kullanılabilir. Özellikle ağızda eritilerek kullanılan formu deniz tutmasında çok kullanışlıdır. İlaç kullanmadan önce prospektüsünün okunması ve doktora danışılması gereğini bir kez daha hatırlatalım.