Denizaltılarda Çılgın İvan Manevrası adı üstünde çılgınca yapılan bir manevradır. Bu manevra türüne ilk olarak Rus denizaltılarda görülmüştür.
Bilindiği gibi denizaltılar sonar sistemini etkin şekilde kullanan deniz araçlarıdır. Amerikan donanması jargonunda bu konseptteki manevra eğitimlerine Angles and Dangles denilir.
Soğuk savaş sırasında sovyet denizaltılarının takip edilip edilmediklerinden emin olmak için yaptıkları manevra. Denizaltı sonarı gövde gerisinde kalan kısımları göremediği için arkasından yaklaşan düşman denizaltısını tespit edememe ihtimali yüksektir. Bu nedenle şüphe anında ani dönüşler yapılır; eğer gerçekten takip ediliyor ise iki denizaltının çarpışma ihtimali ortaya çıkar ki, manevrayı çılgın yapan kısım da bu. Amerikalılar denizaltı tasarımının bu dezavantajlı durumu için, bedava olan sovyet çözümü yerine daha pratik, daha az riskli ama daha pahalı bir çözüm olarak, gövde gerisine kablo ile bağlı ancak yeterli bir uzaklıkta ikinci bir sonar yüzdürmeyi tercih etmişlerdir.
Terim Geçmişi ve Ortaya Çıkışı
Denizaltılarda kullanılan sonar cihazları oldukça hassastır ve deniz dibinde gelen en ince sesleri dahi duymak için tasarlanmışlardır. Böylelikle diğer denizaltılar tarafından oluşturulan pervane ve makina sesleri duyulabilmektedir.
Ancak sonar sistemi eğer düzgün şekilde konumlandırılmaz ise bu sefer de geminin kendi seslerinin duyulmasına sebep olur. Bunu önlemek için de sonar denizaltının baş tarafına konumlandırılmaktadır. Bu da denizaltılarda kör nokta oluşturmaktadır.
Bu sebeple denizaltılar arkalarından gelen denizaltıların sesini duyamaz ve bu da açıkça tehdit oluşturmaktadır. İşte bu sebeple Rus denizaltı Komutanlarının geçmişte yaptığı ve hala bilinen Çılgın İvan Dönüşü manevrası bulunmaktadır. Denizaltı komutanları soğuk savaş döneminde her yarım saatte bir sancaklarına alabanda dönüşü yaparak arkalarını kontrol ederdi ve terim de buradan gelmektedir. Çılgınlığı ise, eğer arkadan gelen denizaltı var ise onunla çatışma durumunda kalacak olmanızdır.