Güvenli İşlem Yöntemi Oluşturma
Denizlerin, yakıt-yağ ikmallerinde olan kazalar veya gemideki yakıt-yağ atıklarından kurtulma amacı ile denize atılarak kirletilmesini önlemek için gemide güvenli yöntemler oluşturulur.
Güvenli yakıt-yağ ikmal yönteminde aşağıdaki unsurların varlığına dikkat edilir;
- COLREG’e göre işaret verme,
- Yangın söndürücü bulundurma,
- Frengileri kapatma,
- Devre ağızlarının altına havuz yapma,
- Emici ve temizleyici malzeme bulundurulma,
- Kimyasal çökertici ve çözücülerin bulundurulma,
- Bağlantıların kaçırmaz olduğunun kontrol etme,
- Yakıt hortum ve tabancalarının sağlıklı olduğunun kontrol etme
Frengi: Güvertelerdeki suyun denize akmasını sağlayan geniş delikler.
COLREG: Denizde çatışmayı önleme kuralları
Kayıt Tutma
Denizlerin gemiler tarafından kirletilmesinin önlenmesi amacı ile gemilerde uygulanan yöntem ve planlar ile ilgili işlemler, takip ve denetim amaçlı olarak kayıt altına alınır. Tüm bu işlemler limanlarda PSC tarafından kontrol edilir. Denizlerin gemiler tarafından petrol ile kirletilmesinin önlenmesi amacı ile de yağ kayıt defteri (Oil Record Book) tutulur. Bu deftere, yakıt ile ilgili tüm işlemler kayıt edilir.
Acil Önleme Planı Hazırlama
SOPEP (Shipboard Oil Pollution Emergency Plan) Gemiden Denizlerin Kirlenmesini Önleme Acil Planıdır. Aşağıdaki gemiler için olması zorunludur.
- 150 grt’dan büyük petrol tankerleri,
- 400 grt’den büyük yük gemileri,
Plan uluslararası deniz kirliliğini önleme anlaşmasına (MARPOL) göre hazırlanır. Bu planın amacı gemiden bir petrol veya petrol ürünlerinden kaynaklanan bir kirlilik olayı olduğunda veya kirlilik olasılığı durumunda gemideki yetkili kaptan ve zabitanlara petrol sızıntısını durdurmak veya en aza indirmek ve etkilerini azaltmak için alacakları tedbirler konusunda rehberlik yapmaktır.
Plan, gerekli tedbirleri ve mücadele şekillerini, şema ve kontrol listelerini ve bildirimler için gerekli isim ve telefon numaraları ile referansları içerir. Plan Denizcilik Müsteşarlığı tarafından onaylanır ve onun bilgi ve onayı olmaksızın değiştirilemez.
MARPOL denizin gemiler tarafından kirletilmesi durumunda, kirlilikle ilgili olarak içeriği belirli olan bir raporu verme zorunluluğu getirmektedir.
Aşağıda belirtilen durumlarda derhal uygun kıyı radyo istasyonu aracılığı ile uygun yolla mümkün olan en hızlı şekilde ilgili yerlere rapor verilecektir.
- Gerçek kaçakta
Gemi veya can güvenliği için bilerek yapılanlarda dahil olmak üzere akaryakıt işlemi sırasında veya bir başka neden ile müsaade edilen seviyenin üzerinde petrolün denize kaçması halinde,
- Olası kaçakta
Petrol kaçağı henüz gerçekleşmemiş dahi olsa, geminin hasarlanması gibi bir durum petrol kaçağını kuvvetle olası hale getiriyorsa,
Bildirim yapılacak yerler:
Gerçek veya olası kaçakta aşağıdaki yerlere bildirim yapılır;
- Yakın kıyı ülkesi yetkili makamlarına,
- Liman kuruluşlarına,
- Gemi ve yükü ile ilgili yerlere.
Gemi ilk raporunu gönderdikten sonra düzenli aralıklarla ilgili gelişmeden haberdar edecek yeni raporları gönderilmelidir.
Bildirim için denizlere kıyısı olan tüm ülkelerin bildirim yapılacak makam isim ve temas adresleri planın ekinde bulunur. Ayrıca bildirim yapılacak gemi ile ilgili yerlerin isim ve temas adresleri de planın başında yer alır. Limanlarda verilecek raporlarda gerekli bildirim yerleri ve adresleri limanlara gelişte liman otoriteleri veya acentelerinden temin edilir.
Bir SOPEP’te bildirim durumunun yanı sıra gemi için müdahale yöntemleri de belirtilir.
İşletim sızıntıları;
- Boru Devresi sızıntılarında müdahale yöntemi,
- Tankın taşmasında müdahale yöntemi,
- Tekne sızıntılarında müdahale yöntemi,
- Makine Dairesindeki Teçhizatın yol açtığı sızıntılarda müdahale yöntemi.
Kazalar;
- Karaya Oturmada müdahale yöntemi,
- Yangında müdahale yöntemi,
- Çarpışmada müdahale yöntemi.
Önlemler;
- Tekne hasarlarında müdahale yöntemi,
- Aşırı meyilde müdahale yöntemi,
- Akaryakıt aktarımı / hafifletmede müdahale yöntemi.
Plan aynı zamanda, denize yakıt-yağ gitmesi sırasında müdahalede kullanılacak malzeme ve periyodik kontrol listesini de içerir.
Bu malzemeler arasında (Oil Spill Kit);
- Güvertedeki yakıt-yağı toplamak için faraş ve kova,
- Yakıt-yağ bulaşığını silmek için üstüpü, paçavra, talaş.
- Denize yakıt-yağ gitmemesi için frengi tapaları.
- Denizdeki yakıt-yağın yayılmasını önlemek için bariyer,
- Denizdeki yakıt-yağın zararlı yapısını bozarak çökerten kimyasallar bulunur.
Denize Yakıt-Yağ Gitmesi Halinde Yapılacak İşlemler
Alınan tüm tedbirlere rağmen gemiden kaynaklanan bir durum sonucu denize petrol veya petrol ürünü sıvı dökülme durumunun ortaya çıkması ile derhal:
- SOPEP’de belirtilen müdahale yöntemine göre yakıt-yağ kaçağı önlenir.
- Güverteye akan yakıt-yağın denize gidiş yolu frengi tapaları ile kapatılır.
- Denize akan yakıt-yağın yayılması bariyerleri ile durdurulur.
- Bariyerler arasında kalan yakıt-yağ kimyasal ilaçlar ile çözülerek çökertilir.
- Güvertedeki yakıt-yağı faraşlar ile kovalara toplanır.
- Güvertedeki yakıt-yağ bulaşığı talaş, üstüpü ve paçavra ile temizlenir.
- Oluşan deniz kirliliği için SOPEP’de belirtilen bildirim raporu tanzim edilir.
- Bildirim raporu SOPEP’de belirtilen ilgili yerlere gönderilir.
- Gerekli jurnal kayıtları tutulur.
Bu işlemler ayda bir personele verilecek anlatımlı ve uygulamalı eğitimler ile pekiştirilir. Gerek eğitimler, gerekse gerçek olaylar gemi jurnaline kayıt edilir.
Jurnal: Gemideki olayların kayıt edildiği resmi kayıt defteri