Kargo buharı emisyon kontrol sistemi (VECS); tanker operasyonlarında kargo buharı emisyonlarını kontrol etmek için kullanılan, gemi ve sahil buhar toplama sistemlerini, gözlem ve kontrol cihazlarını ve buhar işleme düzeneklerini içeren, devre ve ekipmanların bütünüdür (sadece oksijen ve basınç ölçen sistem değildir)
VECS’nin arkasındaki prensip; yükleme sırasında geminin kargo tanklarında üretilen uçucu organik bileşik (VOC, volitile organic compound)’ lerin baca (mast riser) yoluyla atmosfere salınması yerine, işlenmek üzere sahil terminaline geri verilmesidir.
Gereklilik
VECS ilk olarak 1990 yılında, A.B.D’de petrol ve zararlı likit maddeler (noxious liquid substance) yükleyen gemiler için bir gereklilik olarak karşımıza çıktı (USCG 46 CFR part 39). Bunu 1992’de IMO’nun VECS standartlarını MSC Circ. 585 ile belirlemesi ve 1997’de MARPOL Annex VI Regülasyon 15 ile gereklilik olarak benimsemesi takip etti. Kullanım gerekliliği ise sadece “IMO’nun gerekli gördüğü terminaller” olarak ayarlandı. Regülasyonlar, operasyonel sınırlamalar ve eğitimin yanında, buhar dönüş devreleri ve manifoldları, buhar basınç sensörleri ve alarmları, seviye tespiti, yüksek seviye ve bağımsız taşıntı alarmları gibi teknik montaj konularını da içermektedir.
Marpol Annex VI, Regülasyon 15.1,15.5 ve 15.7’ye göre; bazı liman veya terminallerde atmosfere VOC salınımı kontrolü, VECS kullanılarak yapılmak zorundadır. VECS düzenlemelerin “MSC Circ. 585, VECS standartları”na uygun olması gerekmektedir . Sanılanın aksine, VECS inert gaz sistemine sahip olmayan tankerlerde de bulundurulur, inert gaz sistemine sahip olma şartı yoktur.
VECS sistemine sahip bir terminalde yükleme yapma
Kargo tankına kargo veya balast gelirken bunların yer değiştirmeye zorladığı buhar, bir devre aracılığıyla, işlenmek veya yokedilmek amacıyla sahil terminaline transfer edilir. Bu işlem sırasında gemi-sahil arasında bir buhar akımı mevcuttur ve bu, dikkatle kontrol edilmesi gereken bir dizi tehlikeyi de beraberinde getirir.
Likit kargo ve buhar dönüş devresinin bağlanması
Bunu engellemek için bazı önlemler alınmıştır. Birincisi; buhar dönüş manifoldunun, hataya mahal vermeyecek şekilde, açık bir şekilde markalanmasıdır (aşağıdaki resimde açıkça gösterilmiştir.) Diğer bir önlem ise; boyu 25.4 mm, çapı 12.7 mm olan silindirik bir kamanın manifold flenci yüzeyine dik olarak, saat 12 yönünde yerleştirilmesidir. (bu da aşağıdaki resimde gösterilmiştir.) Bu kama , likit kargo transfer kolu veya hortumunun yanlışlıkla buhar dönüş manifolduna bağlanmasına izin vermez.
Aşırı yüksek basınç ve düşük basınç durumu
Gemilerimizde gerçekleştirdiğimiz tüm kargo operasyonlarında tank basınçlarını her zaman takip ediyoruz. Fakat VECS bağlıyken yapılan yükleme operasyonlarında, buhar devremiz terminal buhar devresine bağlı olduğundan, sahil terminali buhar alış devresindeki olası değişiklikler de tank basınçlarımızı etkiler. Bu nedenle operasyon öncesi tank P/V valfleri mutlaka kontrol edilmeli, yükleme esnasında izin verilen maksimum yükleme oranlarına uyulmalı ve VECS sisteminin olası alçak veya yüksek basınç sesli görüntülü alarmları dikkatle takip edilmelidir.
Elektrostatik deşarj
Buhar devresi içinde elektrostatik şarj oluşumunu engellemek için, tüm buhar devresi elektriksel anlamda bağlantılıdır (electrically bonded) Sadece terminal buhar manifoldu ile gemi buhar manifoldu arası yalıtımlı flenç kullanılarak birbirinden izole edilir.
VECS kullanılan operasyonlarda dikkat edilecek hususlar
Operasyon öncesinde
Yüklemeden en az 24 saat önce, aşağıdaki sistemlerin düzgün çalıştığından emin olunmalıdır;
– Tankradar sistemi
– Tank yüksek (%95) ve aşırı yüksek (%98) alarmları
– Güverte, CCR ve ECR’de bulunan inert gaz basınç göstergeleri
– Tüm kargo tanklarının oksijen oranlarının %8’den az, en az 100 mmWG pozitif basınçta olduğu
(Gaz salınımının yasak olduğu alana 24 saatten daha önce giriliyorsa, bu kontrol bu sahaya giriş noktasından 24 saat önce yapılmalıdır.)
Operasyondan kısa süre önce aşağıdaki işlemler yapılmalıdır;
Inert gaz sistemi devre dışı bırakılır ve inert gaz güverte izolasyon valfi kapatılır.
Deck seal’in her zamanki gibi uygun çalışma koşullarında olduğu kontrol edilir.
Terminal buhar hortumu, geminin buhar dönüş devrelerinden uygun olanına bağlanır.
Buhar hortumunun hasarlı olup olmadığı, üzerinde gam, kesik vs. olmadığı, yeterli uzunlukta olduğu ve senelik basınç testinin yapılıp yapılmadığı kontrol edilir.
Buhar dönüş devresinin dreyn
valfleri açılarak olası yoğuşmuş sıvılar dreyn edilir.
Buhar dönüş devresi (ki aynı zamanda güverte inert gaz devresi) valfleri, kargo
buharını terminale bağlanan buhar dönüş manifolduna yönlendirecek şekilde
ayarlanır.ISM formu “YS-T-533-68 prior to use of vecs check list” uygun şekilde
doldurulur. Tankradar, basınç sensörlerinin ve yüksek ve aşırı yüksek seviye
alarmlarının çalışıyor olduğundan emin olunur.
Key-meeting esnasında buhar dönüş devresi çalışma parametreleri konusunda gemi-terminal arası anlaşmaya varılır.Tüm devreler kaçak ihtimaline karşı kontrol edilir.
Operasyon başlangıcında
Statik elektrik şarjını minimuma indirmek amacıya, başlangıç yükleme oranı OCIMF önerilerine uyacak şekilde ayarlanmalıdır.
Operasyon sonrasında
Operasyon tamamlandıktan sonra kargo ve buhar devresi valfleri kapatılır, buhar hortumu sökülür, devre körlenir ve güverte inert gaz izolasyon valfi açılır. Ardından gerekiyorsa inert gaz sistemi tekrar devreye alınır.
Acil durum prosedürleri
Tank aşırı yüksek seviye alarmı (%98) çalması
Sorumlu zabit bahse konu olan tank valfini kapatarak, yükleme planına uygun diğer bir tank valfi açmalı veya terminale yüklemenin durdurulması talimatını vermelidir.
Basınç sensör sisteminin yüksek veya düşük basınç alarmı vermesi
Yüksek basınç alarmı P/V valf basınçta salma değerinin %90’ından daha fazla bir değere, düşük basınç alarmı ise 100 mmWG değerinden daha düşük bir değere ayarlanmamalıdır.
Eğer basınç çok yükselirse, sorumlu zabit terminale, yükleme oranının düşürülmesi veya terminal buhar devresi üzerindeki regülatör valfinin açıklığının artırılması konusunda uyarır. Basınç çok düşerse, sorumlu zabit terminale, terminal buhar devresi üzerindeki regülatör valfinin açıklığının azaltılması konusunda uyarır. Bunlarda başarısız olunursa yükleme durdurulup tüm kargo ve buhar valfleri kapatılır.
Patlama, yangın
Operasyon öncesinde terminal ve gemi, birbirlerini, yangınla mücadele kapasiteleri ve yangın durumunda verilen, görünen ve sesli alarmların anlamları hakkında bilgilendirirler.
Yük sızıntısı
Yük sızıntısı durumda, operasyon hemen durdurulur ve tüm kargo, buhar valfleri kapatılır. Ardından SOPEP veya SMPEP’e uygun hareket edilir.
VECS oksijen ve basınç ölçümü
VECS kullanımı, sahil terminaline verilen buharın oksijen ve basınç kontrol gerekliliğini de beraberinde getirmektedir. Bunu karşılamak için gemilerimizde kullanılan sistem 2 ana kısımdan oluşmaktadır; birincisi basınç transmiterini, oksijen ve flow alarm sensörünü, numune selektör valfine ve pörç valfinin içinde bulunduran dedektör kabinet, ikincisi ise alarm ünitesi ve oksijen göstergesini bulunduran görüntüleme ve alarm paneli’dir.Dedektör kabinet, buhar manifoldlarına yakın bir yere (genellikle vasat stora), görüntüleme ve alarm paneli ise CCR’a konumlandırılmıştır.